Bilimsel çalışmalar, üniversitelerle iş birliği, zemin etütleri, fay analizleri ve toplum temelli afet eğitimleriyle İzmir Büyükşehir Belediyesi, kenti depreme ve afetlere karşı dirençli hale getirmek için kapsamlı bir yol haritası uyguluyor.

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’ın İzmir’i dirençli kent haline getirme hedefi doğrultusunda afet risklerini azaltmak için bilimsel, bütüncül ve katılımcı bir yaklaşımla çalışmalar sürdürülüyor. Deprem, tsunami ve diğer doğal afetlere karşı yürütülen projeler, İzmir’in afetlere dirençli bir kent haline gelmesini hedefliyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi bir yandan da Deprem Master Plan çalışmalarına başladı. Dokuz Eylül Üniversitesi ile İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nün yürütücülüğünde yapılacak çalışmalar için protokol taslakları mecliste oy birliği kabul edildi.  İzmir Büyükşehir Belediyesi adına yükseköğretim kurumlarıyla iş birliği protokolü imzalamak üzere İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’a yetki verildi. İzmir Deprem Master Planı’nın 2026 yılı içerisinde tamamlanması hedefleniyor.

Kentin zemin yapısı ayrıntılı biçimde inceleniyor

İzmir Büyükşehir Belediyesi, Bayraklı, Bornova, Konak, Karşıyaka ve Çiğli ilçelerini kapsayan mikrobölgeleme çalışmaları ile kentin zemin yapısını ayrıntılı biçimde inceliyor. Çalışmaların ilerleme oranı yüzde 55’e ulaştı.

• Bornova, Konak ve Bayraklı ilçelerini kapsayan Bornova baseninin, basen yapısı ve zemin profilinin belirlenerek olası bir doğal afet karşısında zemin davranışının belirlenmesi ve zemin karot bankasının kurulması çalışmalarına 2021 yılında başlandı. 7 bin hektarlık alanda yürütülen çalışmalar kapsamında toplam derinliği yaklaşık 40 km olan 1375 sondaj kuyusu açıldı. Alınan zemin ve kaya örnekleri üzerinde ise yaklaşık 32 bin deney yapıldı. Jeofizik çalışmalar kapsamında 1500’e yakın noktada jeofizik çalışmaları yapıldı. Çalışmanın 2026 yılı içerisinde bitirilmesi planlanıyor.
• Karşıyaka’daki mikrobölgeleme çalışmaları; 2025 yılı içerisinde başladı. Planlanan toplam 120 sondaj kuyusundan 46’sı tamamlandı. Toplam 7 bin 590 metre olarak öngörülen sondaj çalışmalarının bin 653 metresi gerçekleştirildi. Mikrogravite ölçümleri ise 120 noktada bitirildi. 2026 yılı içerisinde işin bitirilmesi planlanıyor.
• Bayraklı ve Konak’taki mikrobölgeleme çalışmalarının ise 2026 yılı içerisinde başlatılması planlanıyor.

İzmir ve çevresindeki faylar ele alınıyor

Öte yandan İzmir ve yakın çevresindeki aktif fay hatları, paleosismoloji çalışmalarıyla bütüncül biçimde ele alınıyor. Açılan hendekler sayesinde fayların geçmişte kaç deprem ürettiği, tekrar aralıkları ve olası deprem büyüklükleri belirleniyor. Çalışmalar yüzde 80 oranında tamamlandı.

• Aktif fay ve karada yapılan paleosismoloji çalışmaları ile fay hatlarının son 10 bin yıl içerisinde kaç deprem ürettiği, deprem üretme zaman aralığının kaç yılda bir olduğu ve azami kaç şiddetinde deprem üretebileceğinin belirlenmesi amaçlanıyor. 
• 25 adet aktif fay hattı üzerinde 2 m genişliğinde, 4 m derinliğinde yer yer 40 m uzunluğunda yaklaşık olarak 111 adet hendek lokasyonunda planlanan hendeklerden 90’ı (il sınırları içerisinde 64 adet, il dışında 26 adet) tamamlandı.

Kıyı ilçeleri için tsunami senaryoları

İzmir Büyükşehir Belediyesi, kıyı ilçeleri için tsunami riskine karşı da hazırlık yapıyor. Deniz içi sondajlar, paleotsunami araştırmaları ve sayısal modellemelerle farklı senaryolar oluşturuldu. Bu çalışmalar sonucunda olası tsunami risk haritaları hazırlanarak, afet planlamalarına veri sağlandı. Proje ilerleme oranı yüzde 90’a ulaştı.

• Denizde yapılan sondaj çalışmalarında 24 farklı lokasyonda toplam 95 metre deniz içi karot örneği alındı. Bu çalışmalara ek olarak kıyı bölgelerinde 29 lokasyonda paleotsunami amaçlı araştırma çukurları açıldı. Araştırma çukurlarından kıyıları etkilediği tespit edilen tarihi tsunamilere ait tsunami çökellerinden ayrıntılı kimyasal analizler ve tarihlendirme analizlerinin yapılabilmesi amacı ile numuneler alınarak MTA ve TÜBİTAK MAM laboratuvarlarına gönderildi.

Yapı stoku mercek altında

Deprem riskinin azaltılmasına yönelik bir diğer önemli adım ise mevcut yapı stoku envanteri. Bayraklı ve Bornova’da on binlerce yapı incelenirken, Karşıyaka’da da çalışmalar sürüyor. Elde edilen veriler, kentsel dönüşüm ve güçlendirme politikalarına yön vermek için kullanılıyor.

• Bayraklı,   Bornova,   Konak,   Karşıyaka, Çiğli ilçelerinin mevcut yapı stoku envanterinin oluşturulması ve yapı güvenliğinin deprem riski açısından değerlendirilmesi kapsamında Bayraklı ve Bornova ilçelerinde toplam 94 bin 773 yapıda envanter çalışması tamamlandı. 2025 yılı içerisinde Karşıyaka’da bulunan 22 bin 767 yapı için çalışmalara başlandı. 2026 yılı içerisinde çalışmanın tamamlanması planlanıyor. Projenin ilerleme oranı yüzde 60.

Mahalle Afet Gönüllüleri

İzmir Büyükşehir Belediyesi yalnızca teknik çalışmalarla değil, toplumu merkeze alan bir afet yönetimi anlayışıyla da hareket ediyor.

Mahalle muhtarları ve mahalle sakinlerinin katılımı ile farklı ilçelerde, gönüllülerden alınan çevrimiçi başvurular ile “Temel Afet Bilinci ve İlkyardım” eğitimi, ayrıca orman köylerinde meydana gelebilecek yangınlara karşı ilk müdahalenin köy sakinleri tarafından yapılabilmesi amacıyla “Temel Yangın Eğitimi” veriliyor.

Hedef: Daha güvenli bir İzmir

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yürüttüğü bu çalışmalar, afetlere karşı yalnızca müdahale eden değil, önceden hazırlanan ve riskleri azaltan bir kent modeli oluşturmayı amaçlıyor. Bilimsel veriye dayalı, katılımcı ve bütüncül yaklaşımıyla İzmir, afetlere dirençli kentler arasında örnek olma yolunda ilerliyor.

 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı